Axit axetic – CH3COOH

Axit axetic hay còn được gọi là giấm là một axit hữu cơ có công thức hóa học là CH3COOH. Axit axetic khan tinh khiết là một chất rắn không màu hút ẩm mạnh trong không khí, tuy nhiên sẽ thường gặp acid acetic ở thể lỏng có tính axit yếu và tính ăn mòn cao, khi bay hơi gây khó chịu cho mắt và mũi.

Thông tin về sản phẩm Axit axetic CH3COOH

– Tên gọi: Giấm, Axit axetic, acid acetic, axit ethanoic, acid ethanoic

– Quy cách: 30kg/can ; 1050kg/tank

(Axit axetic 30kg/can có xuất xứ Hàn Quốc)

– Xuất xứ: Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan

– Hàm lượng: 99%

Tính chất vật lý và hóa học của Acid acetic

Tính chất vật lý của CH3COOH

– CH3COOH thường tồn tại ở dạng chất lỏng không màu có mùi hắc, vị chua

– Khối lượng riêng là 1,049 g/cm³ (lỏng); 1,266 g/cm³ (rắn)

– Nhiệt độ nóng chảy là 118,1 °C (391,2 K; 244,6 °F)

(Axit axetic 30kg/can có xuất xứ Đài Loan)

– Độ hòa tan trong nước là 186 g/L (20°C) ; 390 g/L (50°C)

– Độ nhớt là 1,22 mPa·s ở 25 °C

– CH3COOH tan trong dung môi hữu cơ như: nước, etanol, ete, cacbon tetraclorua và glycerin.

Tính chất hóa học của CH3COOH

Axit axetic làm cho quỳ tím hóa đỏ, là một axit cacboxylic nó thể hiện đẩy đủ tính chất của axit, đồng thời nó có thể bị khử thành etanol, axetyl clorua.

– Acid acetic phản ứng với oxit kim loại.

• 2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + H₂O

– Axit axetic phản ứng với muối.

• 2CH₃COOH + CaCO ₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ ↑ + H₂O
• 2CH₃COOH + Na₂CO₃ → 2CH₃COONa + CO₂ ↑ + H₂O

(Cấu tạo phân tử của Axit axetic)

–  Axit axetic với một bazơ tạo thành muối và nước.

• CH₃COOH + OH^– → CH₃COO^– + H₂O

–  Phản ứng giữa giấm và rượu (điều kiện đun nóng và xúc tác axit sunfuric đặc).

CH₃COOH + C₂H ₅OH  ^△→ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

– Do bản chất là axit yếu, acid acetic ăn mòn nhiều kim loại như sắt, magie và kẽm, phản ứng tạo ra hiđro và kim loại axetat.

• Fe + 2CH₃COOH → (CH₃COO) ₂ Fe + H₂ ↑
• Zn + 2CH₃COOH → (CH₃COO) ₂ Zn + H₂ ↑
• 2Na + 2CH₃COOH → 2CH₃COONa + H₂ ↑

– Xetat kim loại được tạo ra nhờ phản ứng với axit axetic và các chất kiềm tương ứng, chẳng hạn như phản ứng của muối nở và giấm.

• Mg (r) + 2CH ₃ COOH (dd) → (CH ₃ COO) ₂ Mg (dd) + H₂ (k)
• NaHCO₃(r) + CH₃COOH (dd) → CH₃COONa (dd) + CO ₂ (g) + H₂O (l)

– Ở nhiệt độ cao 440 ° C, axit axetic có thể bị phân hủy tạo ra khí meta và cacbon đioxit hoặc xeten và nước.

Các phương pháp sản xuất Axit axetic

Lên men hiếu khí

– Trong trường hợp có đủ khí oxy , nhờ vi khuẩn thuộc chi Acetobacer sẽ tạo ra dấm sau vài tháng từ thực phẩm có chứa rượu như: rượu táo, rượu vang, ngũ cốc, mạch nha, gạo, khoai tây được lên men sau khi nghiền.

• C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O

– Trong sản xuất công nghiệp bằng phương pháp này sẽ tăng lượng oxy cung cấp cho vi khuẩn giúp phản ứng diễn ra nhanh hơn.

Lên men kỵ khí

– Một số loài vi khuẩn kỵ khí, bao gồm các chi Clostridium, có thể trực tiếp chuyển đổi đường thành axit axetic mà không cần đến quá trình tạo chất trung gian là etanol.

• C₆H₁₂O₆ → 3CH₃COOH

– Cũng nhiều vi khuẩn có thể tạo ra axit axetic từ các hợp chất chỉ chứa một cacbon duy nhất như: metanol, cacbon monoxit, hỗn hợp cacbon hyđroxit, …..

• 2CO₂ + 4H₂ → CH₃COOH + 2H₂O
• 2CO + 2H₂ → CH₃COOH

Cacbonyl hóa metanol

– Hiện nay trên thế giới khoảng 75% axit axetic sản xuất  được dùng để sản xuất theo phương pháp cacbonyl hóa metanol.

– Phương pháp sản xuất này dùng metanol và cacbon monoxit phản ứng với nhau để tạo thành acid acetic.

• CH₃OH + CO → CH₃COOH

Phương pháp oxy hóa acetaldehyde

– Đây phương pháp sản xuất axit axetic trong công nghiệp phổ biến thứ hai sau carbonyl hóa metanol

– Acetaldehyde trải qua quá trình oxy hóa để tạo thành acid acetic.

• 2CH₃CHO + O₂ → 2CH₃COOH

– Acetaldehyde được sản xuất bằng cách oxy hóa butan, naphtha nhẹ hoặc hydrat hóa ethylene.

Ngoài ra còn các phương pháp sản xuất axit axetic khác như: oxy hóa etylen; topsoe; oxy hóa pha lỏng của ankan cacbon thấp.

Ứng dụng của axit axetic trong đời sống

Axit axetic sử dụng trong thực phẩm

– Axit axetic được sử dụng làm chất axit hóa, chất tạo hương. Khi làm giấm, axit axetic được pha loãng với nước ở nồng độ từ 4 đến 5% thêm các chất điều vị khác nhau để thu được giấm ăn.

– Là một chất có vị chua, acid acetic được pha loãng thích hợp để sử dụng làm đồ uống, đồ đóng hộp, thạch, phomat, …

(Ứng dụng của axit axetic trong thực phẩm)

– Axit axetic là một chất bảo quản thực phẩm tuyệt vời. Nồng độ 1,5% có tác dụng kháng khuẩn rõ rệt và nồng độ 3% acid acetic giúp ngăn màu thịt chuyển sang xanh đen do nấm mốc gây ra.

Acid acetic sử dụng trong cách ngành công nghiệp

– Axit axetic là một trong những axit hữu cơ quan trọng nhất, sử dụng chủ yếu để sản xuất vinyl axetat, anhydrit axetic, axetat và xenlulozo axetat, …..

– Acid acetic được dùng trong một số chất tẩy rửa, đánh bóng, làm chất đệm trong trong ngành xị mạ như mạ kẽm, mạ niken,…. Ngoài ra, acid acetic còn là chất phụ gia trong chất điện phân mạ niken bán sáng, trong quá trình thụ động hóa kẽm và cadimi.

(Axit axetic 1050kg/tank có xuất xứ Trung Quốc) 

– Axit axetic được sử dụng sản xuất các este chính dùng để sản xuất mực, sơn và chất phủ.

– Acid acetic dùng làm dung môi trong sản xuất sản xuất cao su, chất dẻo, thuốc nhuộm,…

– Ngoài ra, Axit axetic còn được sử dụng trong y học làm thuốc chữa bệnh và thuốc trừ sâu trong nông nghiệp.

Các ứng dụng khác của giấm

– Có thể sử dụng giấm để tẩy các vết vàng ố trong chậu rửa hoặc gạch men

– Thườnng sử dụng giấm để rửa mặt có tác dụng giúp cho da ngăn ngừa lão hóa và bảo vệ da khỏi ánh sáng mặt trời.

– Khi gội đầu hoặc súc miệng thêm một lượng nhỏ giấm giúp cho răng chắc, làm chặt chân tóc, bớt bị gàu,….

(Ứng dụng của giấm trong đời sống)

– Chế biến thực phẩm như: tôm, cua, cá, …. pha dấm với nước khi rửa sẽ giúp khử được mùi tanh, hôi.

– Quần áo giặt cho thêm giúp màu sắc trở nên tươi mới và mềm mại hơn. Cho trực tiếp giấm vào các vết kẹo cao su dính ở quần áo, đồ đạc có thể tẩy bỏ chúng.

– Dùng dẻ lau nhúng vào giấm ăn giúp l các vật trong nhà trở lên sạch sẽ hơn như bếp ga cáu bẩn, đồng hồ, sàn nhà, ….

– Ngoài ra, dùng giấm để xoa bóp có tác giảm các cơn đau khớp, vết bầm tím, các vét chai tay.

Nhưng lưu ý khi sử dụng axit axetic

Sử dụng axit axetic an toàn

– Do có mùi hăng nồng và hơi ăn mòn, khi tiếp xúc với axit axetic ở nồng độ trên 25% phải có mặt nạ phòng độc chuyên dụng. Các dung dịch axit axetic loãng, chẳng hạn như giấm là vô hại.

– Nếu uống phải dung dịch acid acetic nồng độ cao có hại cho sức khỏe con người và động vật.

(Bảng mức độ nguy hiểm của Axit axetic theo nồng độ của EU)

– Axit axetic đậm đặc rất khó cháy trong phòng thí nghiệm, nhưng khi nhiệt độ môi trường lên đến 39°C (102°F), nó dễ dễ bắt lửa, axit axetic cháy trong không khí và phát nổ rất nguy hiểm.

– Axit axetic nồng độ cao có tính ăn mòn có thể gây bỏng da, mù vĩnh viễn mắt và viêm màng nhầy, vì vậy khi sử dụng cần có đồ bảo hộ thích hợp. Các vết bỏng hoặc vết phồng rộp nói có thể không xuất hiện ngay lập tức, và hầu hết chúng xuất hiện trong vài giờ sau khi tiếp xúc.

Bảo quan acid acetic

– Bảo quản axit axetic trong kho thoáng mát, thông gió. Nhiệt độ bảo quản nên được giữ cao hơn 16 ℃ vào mùa đông để ngăn đông đặc,giữ bình chứa,cán chứa đóng kín.

– acid acetic nên được bảo quản riêng biệt với chất oxy hóa và kiềm, và tránh lưu trữ hỗn hợp, tránh xa lửa và nguồn nhiệt. Cấm sử dụng các thiết bị, dụng cụ cơ khí dễ phát sinh tia lửa điện

(Acid acetic)

– Khu vực bảo quản phải được trang bị thiết bị xử lý khẩn cấp rò rỉ và các vật liệu bảo quản phù hợp.